Trong Group Quản trị và Doanh nghiệp hôm nay có bài khá hay của bạn Nguyễn Quốc Toàn đến từ Công ty EQuest . Vấn đề của một cá nhân đã từng thành công nhưng đến ,ột lúc lại có những quyết định quả thật không hiểu nổi và rồi nếu không ý thức sớm thì có lúc đẩy doanh nghiệp vào khủng hoảng và có khi dẫn đến phá sản.
Bạn Nguyễn Quốc Toàn viết giản dị: “Hôm qua ngồi trả lời phỏng vấn một nhà báo nổi tiếng. Đến cuối buổi, cô ấy hỏi: “Nhiều người có đầy đủ mọi thứ (gia đình danh giá, sắc đẹp/đẹp trai, danh tiếng/danh hiệu, tri thức/hiểu biết, có tiền v.v) mà sao lại có thể ra những quyết định cực kỳ ngớ ngẩn có thể huỷ hoại cuộc đời/sự nghiệp/công ty mình. Có câu trả lời nào chung không, theo anh?”
Chuyện là, có một đại gia đang điều hành công ty tỷ đô, sở hữu cổ phiếu hàng trăm triệu đô. Báo chí tung hô, đàn em xúm xít xung quanh. Ông anh muốn trở thành tầm tỷ phú kiểu anh Vượng Vingroup, anh Quang Masan cơ, chứ vài trăm triệu đô như anh Bình FPT thì anh không cam tâm. Anh quyết tâm thi đấu tăng sở hữu và “tẩn” bọn cổ đông lớn bằng cách đạp lợi nhuận, chuyển giá, kiện tụng .v.v..
Bạn bè xúm vào khuyên bảo, van nài, bọn cổ đông năn nỉ, nhượng bộ. Bố vẫn nghĩ mình là Giáo chủ, không nghe ai hết, tiếp tục đánh nhau.
Bọn cổ đông điên lên; điều tra hết việc làm ăn của bố, cuối cùng bố phải từ chức. Ông anh vẫn giàu, nhưng uy tín thì đi sông biển và chắc chắn không quỹ nào dám làm ăn với ông anh nữa. Không ai hiểu sao người lại làm thế.
Kế tiếp lại thêm một chuyện, một ông sếp cũ mình, giáo sư toán lý, vô cùng uyên bác. Cách đây chục năm, thế đếch nào người quyết chí đi tu, ăn chay, nhịn ăn, chỉ gạo lức, muối mè và hành thiền. Thế là ông bước vào một thế giới mới. Ông nhịn vài chục ngày, nghiên cứu kinh kệ, đi giao lưu.
Giác ngộ hay giải độc thì chả thấy đâu. Chỉ thấy người cụ gầy như con ve, giọng nói thều thào, mồm thì hôi ơi là hôi! Không có tý sinh khí nào nhưng cụ vẫn tự lừa dối mình là khoẻ và minh mẫn lắm, người chả có tí độc nào. Ai có góp ý thì cụ bảo: “Biết cái gì mà nói. Đây là con đường chính đạo”.
Đỉnh điểm là cách đây hơn năm, cụ cứ yếu dần, yếu dần, tưởng chết đến nơi. Gia đình không chịu nổi, phải đưa vào bệnh viện. Khám thì phát hiện ra là cụ bị suy kiệt sức khoẻ vì sống khắc khổ quá.
Lại chuyện một đại gia, đang kinh doanh gỗ và bất động sản rất ngon. Bỗng một ngày đại gia quyết chí làm thuỷ điện, khoáng sản, rồi nông nghiệp, túm lại là cái gì anh cũng làm. Tìm hiểu thì ở công ty chỉ một mình người là ông chủ, quyết tất. Chủ tịch đã quyết thì làm gì có chuyện nói ngược lại. Công ty của chủ tịch từ đỉnh cao muôn trượng, giờ chả có ma nào quan tâm. Ấy thế nhưng mình chưa bao giờ thấy chủ tịch nhận sai và xin lỗi cổ đông một dòng cả.
Quay trở lại câu hỏi tại sao người thành đạt/có đủ yếu tố để thành công lại có những quyết định ngớ ngẩn thế.
Trưa nay thì mình nghiệm ra là gần như tất cả những người từng thành công rồi sau có chuyện thất bại mà mình biết thì đều có chung một mẫu số là họ:
“… éo chịu nghe lời ai cả. Lúc nào cũng nghĩ mình làm đúng”.
Họ đều rất quyết đoán và kiên định trong hành động, nói nôm na là rất “bướng”. Và đội ngũ cộng sự thì thường là “gật” và “tung hô” chứ không dám phản biện độc lập.
Logic của việc này cũng không có gì phức tạp. Những người thành công ban đầu thì thường tự tin cho là quyết định của mình đúng. Vì có đúng thì họ mới thành công, trở thành đại gia, hoa hậu, chính trị gia, v..v
Cái “bướng” ấy làm cho họ cứ theo cách nghĩ, cách làm cũ ấy mà làm và không biết rằng: thành công trước chả liên quan gì đến thành công sau. Cái từng làm nên tên tuổi họ như sự kiên định, bướng bỉnh, ngang ngạnh, tri thức, sắc đẹp có khi thành vật cản lớn với các bước đi sau của họ.
Vì càng về sau với những quyết định quan trọng thì dĩ nhiên môi trường kinh doanh, cuộc sống có nhiều tình huống mà số lượng thông tin phức tạp hơn, họ không thể tự mình xử lý đúng được hết. Lúc đó thì xung quanh họ không có ai phản biện được, và họ có thói quen nghe phản biện đâu. Nên họ cứ khăng khăng ý họ làm. Họ sẵn sàng vứt toẹt những phản biện, thống kê, nghiên cứu khoa học vào thùng rác.
Ví dụ: chưa bao giờ CEO đi chửi nhau với cổ đông lớn mà thắng cả; chưa có cái nghiên cứu nào chứng minh rằng nhịn ăn, detox, ngồi thiền khổ hạnh sẽ làm mình khỏe mạnh, giác ngộ cả; cũng chưa có ai one-man show làm 10 ngành kinh doanh mà thành công cả.
Mình luôn chia sẻ với hội ông/bà giời con nhà mình là “cá không ăn muối cá ươn nên đừng nghĩ là chúng mày giỏi hết. Hãy tham khảo ý kiến nhiều người trước khi làm gì đó quan trọng. Cứ ngang ngạnh mà chăm chăm theo mỗi ý mình thì chỉ có đi ăn mày hoặc thân tàn ma dại thôi.”
Muốn sung sướng và thành công thì hãy như bạn pet Bông của mình: luôn lắng nghe rất tập trung; đừng bướng; đừng bao giờ cắn chủ; ăn uống và ngủ đủ mới là hạnh phúc chứ không phải chạy nhông nhông để đâm vào xe ô tô; việc của mình là làm chó cưng thì hãy làm “dog” tốt nhất chứ đừng một ngày lại đùng đùng đòi chuyển sang làm “cat” (mèo) nhé.
Nguyễn Quốc Toàn – Công ty EQuest
